دسته‌بندی نشده

کویر و بادگیر

کویر

چرابادگیرنماد شهرهای کویری است؟

از آغاز پیدایش شهر های کویری جغرافیای بومی تاثیر عمیقی بر ساختار معماری آن داشته است .هوای گرم و خشک روز و سرد شب .بارندگی اندک و بادهای شدید که غالبا به طوفان ختم میشود موجب شده تا شهرسازی در کویر در جاهای خاص  و متمرکزصورت بگیرد .از اقدامات مهم شهرسازی در کویر ایجاد رشته قنات ها جهت انتقال آب از کوه ها به شهر و نیزآب انبار ها برای خنک نگه داشتن آب در   طول تابستان و ایجاد منازلی با دیوار های خشتی ضخیم و سقف های گنبدی جهت عایق بودن و ذخیره کردن گرما و بادگیر جهت تهویه و خنک نمودن هوای داخل ساختمان بوده است.

اما بادگیر سوای تهویه و خنک نمودن هوای داخل منازل نقش مهم تری در خنک نمودن آب داخل آب انبارها داشته است .

کویر

آب انبار ها :

آب انبار ها معمولا از سه قسمت خزینه، پاشیر و بادگیر تشکیل می شوند. “خزینه یا تنوره” همان محل ذخیره آب است که روی آن پوشش گنبدی ساخته می شد. “پاشیر” یا همان پای شیر آب نیز به محلی در انتهای آب انبار گفته می شد که شیر آب در آن جا قرار داشت. برای جریان یافتن  هوای تازه و خنک ماندن و گنده نشدن آب خزینه، بادگیری روی آب انبار ساخته می شد که تعداد آن از یک تا شش عدد  متغیر بود.

کویر

بادگیر ها :

وزش بادهای فصلی و روزانه در کویر سبب شده تا بادگیر ها در مسیر بادهای سریع ساخته شوند همچنین بسته به زاویه نور خورشید و جهت وزش بادها بادگیر ها به صورت یک طرفه دوطرفه سه طرفه و یا بیشتر ساخته شده است .

دهانه های بادگیر به سمت فضاو پایین ان به سمت ستون بادگیر تا داخل ساختمان باز  است .داخل ستون بادگیر ها را به وسیله ردیف های آجری به چند قسمت تقسیم میکردند تا مسیر حرکت باد هماهنگ باشد و فشار باد کاهش یابد. به این ترتیب جریان هوا در داخل ساختمان یا آب انبار شکل میگرفت و هوای خنک از طریق بادگیر وارد و هوای گرم از طریق پنجره و در ها خارج میشده است.

نکته جالب اینکه در گذشته بادگیرها بدون هیچ ابزار و امکانات مهندسی و تدارکاتی امروزی وکاملا با دست ساخته شده است و امروزه پس از مطالعات و برسی های علمی که بر روی معماری ایرانی و اسلامی صورت گرفته مشخص گردیده که این بادگیر ها کاملا مهندسی ساخته شده و همه فاکتورهای مهندسی نظیر عمق قنات مساحت حیات ارتفاع بادگیر مکان جغرافیایی بادگیر و پشت و رو بودن آن به سمت آفتاب در آنها لحاظ گردیده است .

بادگیرها در شهرهای کویری نظیر یزد کرمان کاشان طبس و … همواره یافت میشود ضمن اینکه بزرگترین و بلند ترین بادگیر جهان در باغ دولت آباد یزد واقع است .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *